Museum Vlaardingen en Stadsarchief Vlaardingen hebben onlangs een bijzondere schenking gekregen. Het gaat om een uniek boekje met foto’s en tekeningen over het dagelijkse leven in kamp De Vergulde Hand. Het boekje is getekend door een voormalige gevangene van het kamp. Nabestaanden hebben het nu geschonken.

Museum Vlaardingen en Stadsarchief Vlaardingen hebben onlangs een bijzondere schenking gekregen. Het gaat om een uniek boekje met foto’s en tekeningen over het dagelijkse leven in kamp De Vergulde Hand. Het boekje is getekend door een voormalige gevangene van het kamp. Nabestaanden hebben het nu geschonken.

De Vergulde Hand werd na de bevrijding in 1945 ingericht als gevangenkamp voor mensen die verdacht werden NSB’er te zijn of te hebben gecollaboreerd. Museum Vlaardingen en Stadsarchief Vlaardingen zijn ontzettend blij met de schenking. Er zijn maar weinig foto’s en ander materiaal bekend van de tweehonderd kampen die Nederland telde. Dat maakt dit boekje van De Vergulde Hand ook landelijk van groot belang.

 Naast het boekje heeft de familie een houten speelgoedvrachtauto geschonken, die door de gevangene tijdens zijn gevangenschap is gemaakt. Op een foto is te zien hoe zijn zoon ermee speelt. Zijn vrouw bracht de vrachtauto regelmatig terug naar de gevangenis, zogenaamd omdat deze kapot was en gerepareerd moest worden. Onder de zitting zat echter een geheim vakje, waar precies twee pakjes sigaretten in paste.

 De foto’s en tekeningen zijn vermoedelijk gemaakt nadat De Vergulde Hand begin 1948 is verlaten. Het kamp stond in Vlaardingen aan de Maassluissedijk. Hier zaten honderden Nederlanders en Rijksduitsers vast. Het kamp was berucht. In de beginperiode moesten gevangenen zware kettingen dragen. Deze zijn ter sprake gekomen in de Parlementaire Enquêtecommissie Regeringsbeleid 1940-1945. Twee van deze kettingen worden nog altijd bewaard in het Nationaal Archief. Op één van de tekeningen zijn de kettingen, om de benen van een gevangene, getekend.

 De acht tekeningen laten onder meer zien hoe de gevangenen in De Vergulde Hand worden behandeld. Ze moeten meedoen aan strafexercities en krijgen maar één keer per maand bezoek, onder toeziend oog van de bewakers. In het kamp wordt ook honger geleden: de gevangenen ogen mager, in tegenstelling tot de bewakers. ,,Te veel om dood te gaan, te weinig om van te leven’’ staat geschreven bij een tekening van kaalgeschoren gevangenen die in de rij staan voor eten. De gevangenen verkeren in grote onzekerheid over hun lot. ,,Hoe lang nog?’’ vraagt een gevangene aan een andere gevangene. ,,Vooruit, aan ’t werk’’ reageert een bewaker met een geweer hangend om zijn schouder. De gevangenen dragen een groot nummer op hun kleding, zo worden ze ook aangeroepen. Een vrouw die wasgoed komt brengen, zegt tegen een bewaker: ,,A.u.b. voor meneer Jansen,’’ waarop een bewaker reageert met: ,,Je bedoelt zeker no 382.’’

 De acht haarscherpe foto’s van het kamp tonen de verlaten gebouwen, de wachttorens en het prikkeldraad. Bij de foto’s zijn de functies van de verschillende gebouwen vermeld, zoals  de werkplaatsen, het broodmagazijn, het lijkenhuis, de keuken en de raamloze nachtverblijven.

 Het boekje en de speelgoedvrachtauto zijn van 6 t/m 31 maart te zien in Museum Vlaardingen. In het recent verschenen vierde deel van ‘De donkere jaren van Vlaardingen’ heeft Hjalmar Teunissen een artikel geschreven over kamp De Vergulde Hand, naar aanleiding van deze bijzondere schenking.